Sau khi đã định cư ở Mỹ được 5 năm với thẻ xanh thì bạn có thể nộp đơn thi quốc tịch Mỹ để được hưởng các quyền lợi khi trở thành công dân Mỹ. Có nhiều cách để đủ điều kiện nộp đơn thi và quá trình thi đều giống nhau.
1. Điều kiện để thi quốc tịch Mỹ
Có nhiều cách để có quốc tịch Mỹ cho dân nhập cư (immigrant). Cách thông dụng nhất là có thẻ xanh và định cư 5 năm ở Mỹ thì có thể nộp đơn xin nhập tịch. Các cách khác có thể kể đến như:
- Có thẻ xanh và kết hôn với công dân mỹ được 3 năm.
- Có thẻ xanh và làm việc trong quân đội
- Có quyền công dân thông qua cha mẹ.
Điều kiện để được nộp đơn xin nhập tịch Mỹ rất đơn giản nếu như bạn có thẻ xanh và thường trú ở mỹ hơn 5 năm:
- Tối thiểu 18 tuổi lúc nộp đơn.
- Phải sở hữu thẻ xanh 5 năm trước khi điền mẫu đơn N400.
- Thường trú tại Mỹ với tư cách là thẻ xanh trong ít nhất 5 năm.
- Sinh sống tại Mỹ ít nhất 30 tháng trong khoảng thời gian 5 năm trước ngày nộp đơn.
- Thường trú tại Mỹ kể từ ngày nộp đơn xin nhập tịch cho đến thời điểm nhập tịch.
- Có thể đọc, viết và nói tiếng Anh. Có kiến thức về lịch sử và chính phủ Mỹ trừ một số trường hợp nhất định.
- Không phạm các tội nặng theo luật pháp Mỹ.
Đa số 99% các bạn tới Mỹ định cư và sinh sống thì chỉ cần đợi tới 4 năm 9 tháng là có thể điền mẫu đơn N400 và đi thi quốc tịch Mỹ rất dễ dàng.
Tuy nhiên có một số bạn cần phải nhờ tới văn phòng luật sư nếu có vấn đề về tư pháp và sẽ rất tốn tiền. Để tìm hiểu thêm thì bạn có thể đọc các điều kiện để nhập tịch Mỹ từ Sở di trú để có cách giải quyết.
Nếu như bạn có thẻ xanh thông qua kết hôn với công dân Mỹ thì chỉ cần đợi 3 năm (18 tháng sinh sống ở Mỹ) là có thể nộp đơn nhập tịch.
Hoặc nếu bạn đi lính ở Mỹ thì chỉ cần thông qua kỳ tuyển mộ và ký giấy đi lính 8 năm thì sẽ được nhập tịch mỹ.
Nếu như bạn có con em dưới 18 tuổi khi bạn có quốc tịch Mỹ thì con em bạn có thể nộp đơn để được quốc tịch mà không cần thông qua thi quốc tịch.
2. Quá trình thi quốc tịch Mỹ
Quá trình thi quốc tịch mỹ có thể được tóm gọn lại trong 10 bước và mất khoảng 6 tháng đến 1 năm để trở thành công dân Mỹ.
Bước 1: Xác định bạn có phải là công dân Mỹ hoặc có đủ điều kiện nhập tịch Mỹ
Nếu như bạn là con của công dân Mỹ dưới 18 tuổi thì sẽ tự động trở thành công dân Mỹ bằng cách sử dụng mẫu đơn N600. Nếu như bạn được sinh ra trên đất, lãnh thổ Mỹ thì sẽ được tự động thành công dân Mỹ theo hiến pháp.
Hơn 99% thì thường trú nhân ở Mỹ 5 năm hoặc 3 năm nếu kết hôn với công dân Mỹ thì có đủ điều kiện nộp đơn mà không cần tốn kém nhiều chi phí. Bạn có thể sử dụng mẫu đơn N400 để điền và kiểm tra có đủ điều kiện hay không theo phần trên.
Bước 2: Điền mẫu đơn N400 và nộp các giấy tờ cần thiết cho Sở Di Trú
- Nếu đủ điều kiện nhập tịch thì hãy điền mẫu đơn N400 và ký tên.
- Gửi kèm 2 bức ảnh kiểu chụp cho làm hộ chiếu.
- Chuẩn bị giấy tờ đầy đủ để chứng minh như: thẻ xanh, giấy khai thuế, hóa đơn điện hoặc utility bills.
- Nộp mẫu đơn N400.
- Nếu bạn đủ điều kiện miễn thi thì nộp mẫu đơn N648 được điền bởi bác sĩ.
Bước 3: Đi lăn tay và chụp hình
Bạn sẽ nhận được một thư hẹn với thời gian và địa chỉ cụ thể để bạn đi lăn tay (biometrics appointment) và chụp hình để Sở Di Trú có thể điều tra để xét hồ sơ nhập tịch. Sau đó bạn được nhận thư để đi thi quốc tịch mỹ (naturalization interview).
Bước 4: Đi thi quốc tịch Mỹ
Sau khi đã hoàn thành các bước trên thì bạn sẽ được hẹn đi thi. Nếu như trong thời gian chờ đợi được xếp lịch thi mà bạn chuyển chỗ ở thì nên điền mẫu đơn AR11 để thay đổi địa chỉ.
Việc giữ lịch hẹn thi quốc tịch rất quan trọng vì làm hẹn lại sẽ rất tốn thời gian. Tại buổi thi quốc tịch bạn sẽ được phỏng vấn theo các bước sau:
- Nhân viên Sở Di Trú sẽ hỏi bạn các câu hỏi về mẫu đơn N400 mà bạn đã điền.
- Thi English và Civics nếu không được miễn thi.
- Bạn sẽ nhận được kết quả ngay lập tức nếu có đậu hay không.
Trong một số trường hợp đặc biệt thì hồ sơ nhập tịch của bạn cần có thời gian để được quyết định sau. Hoặc nếu bạn bị rớt kỳ thi English, Civics thì bạn sẽ được hẹn thi lại trong 60 – 90 ngày.
Nếu bạn rớt kỳ thi nhập tịch 2 lần thì phải làm lại hồ sơ nhập tịch như ban đầu sau khi đã chuẩn bị kỹ càng hơn.
Nếu như bạn tin rằng quyết định của Sở Di Trú không đúng hoặc người phỏng vấn có tính cách kỳ thị bạn thì bạn có thể điền mẫu đơn N336 để yêu cầu một buổi điều trần trong vòng 30 ngày khi bị từ chối.
Nếu như bạn và luật sư có thể sử dụng buổi ghi hình phỏng vấn để chứng minh người phỏng vấn bạn không vui vẻ hoặc làm khó thì xác xuất thắng rất cao và không có gì phải sợ.
Sau khi đã đậu thì bạn vẫn chưa là công dân Mỹ cho tới khi đi tuyên thệ và nhận được giấy chứng nhận quốc tịch Mỹ.
3. Học thi quốc tịch Mỹ
Mở Đầu: Người phỏng vấn sẽ hỏi bạn một số câu về đơn N400.
Cicvics Test: Có 100 câu hỏi trong bài thi công dân. Bạn chỉ cần trả lời đúng 6 câu trong 10 câu hỏi được hỏi. Nếu như bạn đủ điểu kiện cho Luật 65/20 thì chỉ cần học 20 câu có đánh dấu trong 100 câu.
English Test: Bài kiểm tra tiếng Anh bao gồm 3 phần nói, đọc, và viết. Khả năng nói sẽ được thẩm định bởi người phỏng vấn thông qua hỏi các câu bạn điền trong mẫu đơn N400.
Đối với bài kiểm tra đọc thì cần đúng 1 trong 3 câu. Bài kiểm tra viết thì chỉ cần viết đúng 1 trong 3 câu. Bạn có thể tham khảo nội ở Sở Di Trú để chuẩn bị tốt cho kỳ thi.
4. Trường hợp được thi Tiếng Việt hoặc miễn thi
Luật 50/20: Nếu như bạn từ 50 tuổi trở lên và đã sống với tư cách thường trú nhân có thẻ xanh tại Mỹ trong 20 năm.
Luật 55/15: Nếu như bạn từ 55 tuổi trở lên và đã sống với tư cách thường trú nhân có thẻ xanh tại Mỹ trong 15 năm.
Được thi Tiếng Việt cho phần công dân (civics test): nếu như bạn đạt một trong hai điều kiện của luật 50/20 hoặc luật 55/15 thì sẽ được miễn thi Tiếng Anh nhưng vẫn làm bài kiểm tra công dân (Civics Test) bằng Tiếng Việt.
- Bạn sẽ được làm bài kiểm tra công dân bằng tiếng mẹ đẻ.
- Bạn cần đưa theo một người giúp bạn thông dịch thông thạo cả tiếng Anh và tiếng Việt cho buổi kiểm tra.
- Bạn có thể tham khảo thêm ở trang của USCIS.
Luật 65/20: Nếu như bạn từ 65 tuổi trở lên và là thường trú nhân ít nhất 20 năm tại thời điểm nộp đơn thì bạn sẽ được xem xét đặc biệt để được nhập tịch Mỹ một cách dễ dàng nhất.
Theo luật 65/20 bạn sẽ chỉ cần học 20 câu hỏi để thi phần công dân theo Tiếng Việt.
Luật miễn thi vẫn được nhập tịch: Bạn có thể được nhập tịch mỹ nếu như bị vấn đề về thể chất, phát triển, hoặc bệnh đãng trí của người lớn tuổi.
Để được miễn thi và nhập tịch theo điều kiện này thì bạn cần nhờ bác sĩ gia đình giúp điền mẫu đơn N-648, Medical Certification for Disability Exceptions.
5. Tuyên thệ và nhập tịch Mỹ
Bạn phải thực hiện lời thề Allegiance tại một buổi lễ nhập tịch để được công nhận là một công dân Mỹ. Bạn sẽ được cấp giấy chứng nhận quốc tịch sau đó (Certificate of Naturalization). Bạn sẽ thực hiện các điều sau ở buổi lễ tuyên thệ:
- Hoàn thành mẫu đơn N445 tại nơi tuyên thệ.
- Đăng ký khi tới buổi lễ tuyên thệ.
- Trả lại thẻ xanh cho Sở Di Trú.
- Thực hiện lời thề công dân.
- Nhận bằng quốc tịch Mỹ.
Sau khi đã trở thành công dân mỹ thì bạn cần phải hiểu được quyền lợi và trách nhiệm của mình để có thể thực hiện quyền công dân. Bạn có thể bảo lãnh bố mẹ, anh chị em từ Việt Nam qua.
Bạn cũng phải cần tôn trọng luật pháp, và hiến pháp Mỹ. Có thể bầu cử hoặc ứng cử vào các chức vụ của tiểu bang, liên bang nơi bạn đang sinh sống. Nói chung trở thành công dân Mỹ sẽ giúp bạn có nhiều cơ hội để thăng tiến trong công việc.
Có một số bạn không thể vượt qua kỳ thi này thì cũng có thể gia hạn lại thẻ xanh 10 năm hoặc từ thẻ xanh 2 năm lên 10 năm để thường trú ở Mỹ cho tới khi đủ điều kiện theo luật 65/15, 50/20, hoặc luật 55/15 để được miễn thi hoặc được học ít câu hỏi hơn.